Ναξιακά Νομίσματα της Αρχαικής περιόδου (2 & 3): Οι Ναξιακοί στατήρες του 6ου π.Χ. αιώνα.

Από τα μέσα του 6^ου π.Χ[1]. αιώνα η Νάξος έκοψε τουλάχιστον δύο σειρές αργυρούς στατήρες (Αιγινήτικος σταθμητικός κανόνας) που εικόνιζαν (όπως και σχεδόν όλα τα μεταγενέστερα νομίσματα) τους συνδεδεμένους με τον Διόνυσο κανθάρους[2]. Η μία σειρά έφερε κάνθαρο, κισσοστεφανωμένο, κοσμημένο με σταφύλια εκατέρωθεν των λαβών. Στην πίσω πλευρά του νομίσματος εικονιζόταν και πάλι ένα έγκοιλο τραχύ τετράγωνο, χωρισμένο στα τέσσερα[3]. Η έτερη σειρά, έφερε κάνθαρο με σταφύλια εκατέρωθεν χωρίς στεφάνι από κισσό και παρόμοια πίσω πλευρά[4]. Ο Jameson[5] υποστήριξε ότι ο κισσοστεφανωμένος κάνθαρος ήταν νεότερος. Υπολόγισε την κοπή του αρχαιότερου πριν το 550 π.Χ. και του νεότερου περί το 500 π.Χ. Το 1962 ο Holloway[6] προσδιόρισε την κοπή του, χωρίς κισσό, κάνθαρου το δεύτερο μισό του 6^ου αιώνα και του κισσοστεφανωμένου το 490 π.Χ. υποθέτωντας ότι ο κισσός προστέθηκε για να τιμηθεί η νίκη των Ναξίων στην πρώτη περσική εκστρατεία, υπονοώντας παράλληλα, ότι οι Αθηναίοι αργότερα (478 π.Χ.) μιμήθηκαν τους ναξιώτες προσθέτωντας ένα στεφάνι ελιάς στην Αθηνά. Αντίθετα ο Kenneth[7] ότι ο κισσοστεφανωμένος κάνθαρος είναι αρχαιότερος του απλού, επαφιέμενος στη κατάσταση των δύο νομισμάτων και στην τεχνική κατασκευής που χρησιμοποιήθηκε.

---

[1] Σύμφωνα με την Σφυρόερα εκδόθηκαν στα μέσα του 6^ου π.Χ. αιώνα (Σφυρόερα 1997, 200-201)

[2] Ο όρος κάνθαρος αναφερόταν σε διάφορα αντικείμενα, Κάνθαρος, σύνφωνα με τον Αθηναίο (Αθηναίος, Δειπνοσοφισταί βιβλίο 15 [45-48]) ήταν ένα ποτήρι πόσεως κρασιού (επίσης Φρύνιχος, Κωμασταί 1) ή ένα πλοίο (Αριστοφάνης, Ειρήνη, 143) αλλά ο όρος μπορούσε μεταφορικά να αφορά έναν κεραμέα ή και ένα γυναικείο κόσμημα (Αντιφάνης, Βοιωτία, 4).  Σύμφωνα με το Λεξικό Liddle – Scott (1901) ο όρος μπορούσε ν α αφορά και το ψάρι που σήμερα ονομάζεται σκαθάρι, ένα έντομο που λατρέυεται στην Αίγυπτο (Αισχύλος, Απόσπασμα 232, Σοφοκλής, Απόσπασμα 173, Επίχαρης, παρά τω Σχολιαστ. Αριστοφάνους εις Ειρήνην, 72), ή σημείο στη γλώσσα του Αιγύπτιου θεού Άπις (Ηρόδοτος 3[28], Πλίνιος 8[71]. Για τα παραπάνω, βλέπε και Καλλίνη 2007, 30

Και άλλοι όροι προτείνονται από τους Henri Estienne – Charles Benoit Hase (Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας, τόμος 4),όροι που κυρίως σχετίζονται με το μέγεθος Ενδεικτικά,  Κανθάροι Αιτναίοι = Μεγάλοι υπό της Αίτνης, Κάνθαρου σκιά επί των φοβούμενων = τα μη άξια φόβου, επίσης κάνθαρος ως είδος ζώου (είδος ζώου παρά τας τίλφας το μέγεθος) κ.α.

[3] Head 1898, τόμος 1, 625

[4] Kenneth A Sheedy, The Wreath of Naxos and Some Thoughts on an Unwreathed Wreathed (?) Archaic Naxian Stater in ACANS, Journal of the numismatic assisiation of Australia, τ. 18, σελ 23

[5] Jameson R., Monnaies grecques antuques, Paris 1913, τ. 1, 303, εικ. 1305-1306

[6] Holloway R.R., The Crown of Naxos, American Numismatic Society, Museum Notes 10 (1962), 1-8

[7] Kenneth 2007, 23-26